Aout – Oogst – Augustus
Op 1 april van het vorige jaar 2018, ben ik begonnen met het blog over de kosmische achtergronden van onze feestdagen en al snel werden het verhalen die de oorsprong belichtten van de namen van de verschillende maanden en hun oorsprong. Ook probeerde ik telkens stil te staan bij wat er zoal in de lucht hangt in die periode van het jaar om voeling te krijgen met waarom we in het verleden bepaalde verbanden hebben samengebracht. En ook maakte ik regelmatig een uitstapje naar de oude symboliek van de dierenriemtekens. Want al die zaken blijken samen te hangen.
Al die verhalen kun je nog altijd lezen in het archief hier op de site van poustinia.be onder het hoofdje “blog”.
Trouwens binnenkort, van 27 t/m 29 september geef ik een speciale workshop in Poustinia, waarin ik dieper inga op de vraag:
Waar komen de oude beelden vandaan die behoren bij de symboliek van de dierenriem?
Door de vele positieve reacties op mijn blog leek het me een goed idee om hier rond een weekeind te houden.
Wie graag meedoet kan zich nog melden.
Maar terug naar mijn eigenlijke onderwerp.
De kosmische achtergronden van de feestdagen.
Deze keer sta ik niet stil bij de maand augustus, dat vind je terug in mijn blog van augustus 2018 (https://www.poustinia.be/2018/08/).
Nu wil ik eens kijken naar het feest dat hoort bij deze maand.
En dan zien we direct dat er iets vreemds aan de hand is.
Om mijn gedachtengang te kunnen volgen is het handig dat je eerst eens kijkt naar de afbeelding hieronder.
Op het denkbeeldige kruis van noord, zuid, west en oost, zie je de vier data staan die de momenten in het jaar markeren waarop de vier seizoenen beginnen. Het samenspel tussen zon en aarde maakt dat in onze streken op deze data deze fenomenen zich voordoen. Reden voor de oude culturen in onze gebieden, de Germanen en de Kelten, onze voorouders, om rond deze momenten in het jaar rituele feesten te houden waarin zij hun achting tot uitdrukking brachten voor dit hen overstijgende krachtenspel.
Zo was hun jaar verdeeld.
In het midden van deze vier perioden, hielden zij ook een ritueel feest. Maar het karakter van deze vier feesten was geheel anders. Waar het bij de eerste vier feesten allemaal draaide om hun achting voor het grotere, onontkoombare krachtenspel dat zich uitdrukte in de verhouding tussen zon en aarde, ging het bij de vier feesten die vielen in het midden van de lente, het midden van de zomer, de herfst en de winter, voornamelijk om de kracht van de maan waarmee de mens leerde samenwerken doordat hij zich bewust leerde af te stemmen op haar.
De feesten gaven uitdrukking aan het vermogen van een kleine samenleving om door juiste afstemming op de maan, de natuur te verheffen tot cultuur.
En zo ontstonden de acht jaarfeesten.
In onze huidige tijd, waarin we in een totaal anders georiënteerde cultuur leven, herkennen we in een aantal feesten van nu de echo’s van de oude feesten.
Yule is Kerstmis geworden, Ostara werd Pasen, Samhain verwijst nog enigszins naar Allerzielen, terwijl de andere ouden feesten min of meer verloren zijn gegaan.
En zo is deze cultuur veel kwijt.
En wat ze vooral kwijt is, is het besef hoe nauw de samenhang is tussen natuur en cultuur.
Laten we eens kijken naar het feest dat hoort bij de maand augustus.
En dat er dus niet is.
Lammas was heel lang geleden het grote oogstfeest.
Je kunt in mijn verhaal over Augustus van vorig jaar nog eens lezen waar het over gaat als we spreken over “oogsten” (https://www.poustinia.be/willem/keizer-augustus-en-de-oogstmaand/#more-666)
Waar gaat het om als we oogsten.
Voor de oppervlakkige beschouwer gaat het om de hoeveelheid graan, de hoeveelheid druiven, de opbrengst.
Oogst hangt vandaag de dag ten nauwste samen met opbrengst.
Het draait vooral om hoeveelheid. Quota.
En vervolgens wordt dat vertaald naar geld, naar goud.
En geld zoals we weten hangt weer ten nauwste samen met macht.
En met geld kun je iets doen wat je met zaad al heel lang kunt doen.
Zaaien opdat het groeit.
Want met geld kun je zo handelen dat het geld opbrengt.
Sterker nog, het meeste geld verdien je als je handelt in en met geld.
Maar geld was nooit bedoeld om mee te zaaien. Alle godsdiensten hebben altijd gewaarschuwd om geld niet te gebruiken als middel om te zaaien.
Rente werd door alle godsdiensten verboden, vroeger toch…
Maar wat je zaait, zul je oogsten, toch…
Want waar ze voor waarschuwden is precies wat nu gebeurt.
Het is altijd een hele kleine groep die over geld beschikt die snel veel verdient ten koste van de grotere groep die er buiten valt.
Het leidt stelselmatig tot een grote kloof en creëert een ongezonde voedingsbodem voor onvrede die uiteindelijk leidt tot de omverwerping van een dergelijk systeem.
Nog los van het feit van de schade die een dergelijk systeem veroorzaakt wereldwijd.
We zijn compleet losgeslagen van het ware wezen van het oorspronkelijke oogstfeest.
Er is enkel nog belangstelling voor de kwantiteit. Onnodig te zeggen dat dit ten koste gaat van de kwaliteit.
Hierboven schreef ik:
“De feesten gaven uitdrukking aan het vermogen van een kleine samenleving om door juiste afstemming op de maan, de natuur te verheffen tot cultuur.”
Een samenleving die tracht de natuur te verheffen tot cultuur, zoekt in haar landbouwmethoden een manier van werken (de geestelijke impuls, de inspiratie, het idee dat ten grondslag ligt aan; de zon) waarin de kwaliteit van het zaad optimaal is (de zonnekracht) en ze tracht dit zodanig te bewerkstelligen dat dit op geen enkele wijze ten koste gaat van de natuurlijke biotoop waarbinnen dit groeiproces plaats vindt. Hierin drukt zich het maanprincipe uit; de vrouwelijk gerichte zorg voor het geheel.
Deze samenleving heeft van de Maan geleerd dat er specifieke momenten zijn waarop het best gezaaid wordt. Dat er geschikte momenten zijn om de grond te bewerken en dat er speciale momenten in de maand zijn waarop men het best oogst.
Men wist zich afhankelijk van het samenspel van zon en maan waarbij de zon werkt door de elementen vuur en lucht en de maan stuurt haar krachten middels de elementen van water en aarde. De mens is in dat spel de derde sturende factor met respect voor beiden waardoor de twee levensprincipes, zon en maan hun verborgen krachten ontsluiten en uitdrukken in het product van hun samenwerking; in dit geval het zaad, het koren, de druiven, de oogst die barst van levenskracht en op geen enkele manier de biotoop waarbinnen zij is gegroeid tot last is geweest.
Landbouw vanuit de simpele gedachte dat men evenveel ontvangt van de natuur en in gelijke mate teruggeeft.
Op gaat in de eeuwige kringloop die leven heet. Waar geboren wordt en gestorven in een eindeloze cyclus.
De oogst is dus de belichaming die de zon zoekt te vinden hier op aarde.
In de oogst werd de zon gevierd. Want in de zaadkorrel, in de druif, in de olie van de olijf vierde men de zonnekracht die zich verbond met het zaad, de druif, de olie.
De zonnekracht die de mens in zijn diepste wezen voedt en hem verbindt met zijn oorsprong.
Een deel van deze oogst ging weer terug naar het veld, naar de vier hoeken van de graanschuur en werd daar begraven en gewijd.
Maar dat zijn oude, heidense rituelen behorend bij oude culturen die nog geloofden in maangoden en maangodinnen.
We hebben al lang afscheid genomen van de maan, haar cultus, haar godin in allerlei gedaanten, want we hebben geleerd dat de maan zelf geen licht geeft. Dat is slechts schijn.
Het is zonlicht dat door de maan wordt gereflecteerd. Daarmee verloor zij haar goddelijke status en werd de zon in haar plaats gezet.
De oude maancultussen en de oude maangodinnen verdwenen. Ze moesten plaats maken voor een cultuur die zich keerde naar de zon en mannelijk van karakter werd en de mythe van de held omarmde. De zonnecultus van de held die het duister overwint, de draken verslaat.
En zo betrad Christus deze wereld, als zonneheld, geboren in het meest duistere moment, aantonend dat de overwinning nabij was.
Een door priesters beheerste cultus. Die de mens onderwees hoe te leven en weinig tot geen ruimte liet voor het instinctieve weten en voelen van de volksziel die eeuwen lang door haar, de volksziel, werd geprojecteerd op de Maan en Moeder Aarde.
En dan in 1950 komt er ineens een hogepriester, paus Pius XII, die het dogma fidei afkondigt en de Tenhemelopneming van Maria bevestigd.
Zij, (de Maan, Moeder Aarde ?) wordt de hemel in geprezen.
Zij kreeg officieel haar aloude feestdag terug. 15 augustus.
Toch een feest in augustus.
Wat hier is hier in wezen aan de hand?
Heel mijn verhaal over augustus, oogst, en zon heeft alles te maken met de symboliek verbonden aan het dierenriembeeld dat hoort bij de maand augustus, dat van de Leeuw.
De Leeuw staat voor de diep van binnen werkende passie-volle kracht die met het hart is verbonden en in de wereld gezet wenst te worden. Raakt daardoor aan koningschap.
Aan verwezenlijking van hoge idealen en principes. Aan geleid worden door het hart.
Psychologisch toont zij de gezonde ontwikkeling van het ego waarbij dienstbaarheid aan het geheel en samenleving niet veronachtzaamd wordt.
Maar alle beelden hebben ook een keerzijde en wat ik zoal beschreven heb over de kwantitatieve kant van de oogst raakt aan deze schaduwkant van het Leeuw beeld.
Hier moet het diepere zelf plaats maken voor het ego dat zelf bepaalt hoe en wat en zich laat verleiden door macht.
Dit wordt dan het beeld van een koning die geen koningin naast zich duldt, de ministers de laan uit stuurt en alles zelf regelt en een despoot dreigt te worden in zijn meest duistere uitvoering.
Deze leeuw wordt vroeg of laat afgezet, vermoord, het volk moet en zal hiertegen in opstand komen met alle gevolgen van dien.
Onze geschiedenis zit vol van dit soort gebeurtenissen.
En telkens treedt er een correctie op.
Een correctie die toont dat het tegendeel, de schaduw, de tegenpool om integratie vraagt.
Voor de Leeuw is dat de Waterman.
In mijn verhaal over keizer Augustus van vorig jaar schreef ik:
Zijn levensgeschiedenis toont twee ogenschijnlijk volkomen tegenovergestelde persoonlijkheden. Enerzijds was hij de jonge, eerzuchtige, soms wrede politicus, die in de strijd om de hoogste macht zonder scrupules de wet aan zijn laars lapte. Anderzijds was hij de princeps, die – eenmaal in het bezit van de macht – er zeer wijs gebruik van maakte. Met het principaat voerde hij een nieuwe, duurzame staatsinrichting in, ter vervanging van de republiek die in de honderdjarige burgeroorlog geheel verwoest was.
We herkennen hierin de werking van de as Leeuw-Waterman, de twee beelden die in oppositie staan en het karakter kenmerken van elke mens geboren onder het teken van de Leeuw.
Hoe het evenwicht te vinden tussen een gezonde ego-ontwikkeling enerzijds en een je dienstbaar opstellen naar de samenleving anderzijds.
Octavianus, Keizer Augustus, is blijkbaar iemand geweest die op een eerzuchtige wijze alle macht naar zich toe trok (typerend voor het Leeuw archetype) maar die er ook in slaagde om eenmaal die macht hebbend, hij was de eerste Keizer, een staatsvorm in het leven te roepen die voor veel mensen voorspoed bracht en zelf leidde tot wat later genoemd werd “ de Pax Romana”.
Een prachtig voorbeeld van iemand waarbij de beide principes naast elkaar in harmonie vorm krijgen en daardoor gunstig uitwerken.
En dan komt zoals ik schreef in 1950 het bericht over de Tenhemelopneming van Maria.
In alchemistische termen zou daar sprake zijn een alchemistisch huwelijk.
Het mannelijk principe hervindt de vrouw en sluit een nieuw verbond.
Midden in de Leeuw-tijd komt een oersterk vrouwelijk archetypisch beeld naar boven, de Maria figuur die een plaats in de hemel krijgt, daarmee uitdrukking gevend dat zij zich verbindt met haar eigen hoogste geestelijke kwaliteiten, het Sofia thema, dat van nature hoort bij de hogere vermogens van de waterman symboliek.
Zijn we hier getuige geweest van een correctie?
Carl Gustav Jung zag hier een rechtzetting in door de Kerk in de zin dat zij eindelijk plaats maakte voor het vrouwelijk aspect binnen de schepping en de triniteit aanvulde tot een quaterniteit.
Of een andere associatie;
Misschien moeten we hoop putten uit het feit dat in oktober 2019 Christine Lagarde, een vrouw, directeur wordt van de Europese Centrale Bank.
Want het wordt echt de hoogste tijd dat we ons herinneren hoe we wezenlijk met geld dienen om te gaan.
Christine Lagarde is zelf een Steenbok, vandaar mijn hoop.
Zij heeft Saturnus aan haar zijde.
Streng doch rechtvaardig en niet bang om daar waar nodig te snoeien.
Want enkel waar gesnoeid wordt verschijnen de prachtigste bloemen.
Een vrouw die de snoeischaar durft hanteren.
© Willem Versteeg
1 augustus 2019
