De grond bewerken en grondbeginselen
Deel 5 van het blog “Veertig jaar Huize Poustinia en wat eraan vooraf ging”
Geografisch ligt Huize Poustinia in een gebied dat bekend staat om zijn vele bronnen, vlak naast het dorpje Ourthe waar zich de bronnen van de Ourthe bevinden. Dit zeer actieve bronnengebied maakt deel uit van het Parc Naturel des Deux Ourthes (https://pndo.be/fr/) dat als één van de zuiverste gebieden van België wordt gezien en op de oudste rotsen van België ligt.
Met een grote Keltische erfenis, die nog voortleeft in de namen van rivieren, grotten, en steenresten maar vooral legenden en tradities.
Waar nog heel veel natuurlijke oevers bewaard zijn gebleven en fauna en flora leeft die zeer beschermd worden waardoor de diversiteit van de natuur alle kansen krijgt.
In de dorpen en stadjes die zich in dit park bevinden wordt veel moeite gedaan om alle bewoners actief te laten participeren aan het bewaren van deze natuurlijke diversiteit. In dit perspectief is er ook een sterk appèl op verantwoordelijk omgaan met de omgeving zowel op de plek waar je leeft als elders.
Dat ik dit even noem is zeer richtinggevend voor ons beleid hier en de wijze waarop we ons tot de omgeving verhouden alsook voor de wijze waarop we in interactie treden met de natuur. In de meest praktische zin door hoe we het stuk grond bewerken waar Huize Poustinia is gegrondvest en de keuzes die we maken om dit ecologische beleid mede te ondersteunen.
We voelen ons in deze zin opgenomen in een veel groter verband waarin steeds meer bewoners van de regio concreet initiatieven opstarten die bijdragen aan het in stand houden van een bijzonder heilzaam gebied.
Wat heel verbindend en inspirerend werkt. Het krioelt in de regio van prachtige kleinschalige initiatieven die aanzetten tot een bewuster omgaan met de vruchten der aarde en er ook creatief mee omgaan.
Ambachtslui en kunstenaars reiken de handen naar elkaar om natuurlijke materialen te valoriseren en ze te integreren in de dagelijkse levenswandel.
De Ardeense mens is ook nog zeer ingebed in deze krachtige omgeving en dit merk je aan hoe hij zich naar de omgeving en anderen verhoudt.
Je loopt een ander niet zomaar voorbij. In dit verband is hij altijd op één of andere wijze een buur met wie je nauw samenleeft al woon je misschien een eind van elkaar. Als krachten in de natuur in werking komen heb je elkaar nodig om daar doorheen te gaan. Je gaat er niet mee in gevecht. Je acht deze. En zo behoudt je het gevoel dat je kwetsbaar bent en je weerbaarheid moet versterken om rechtop te blijven staan bij tegenslagen.
Wat een ander overkomt kan ook jou overkomen. En wat mij overkomt maakt ook deel uit van wat een ander ervaart.
Geboorte en dood en wat een mens zoal overkomt worden ingebed in een gemeenschappelijke draagkracht vanuit een gemeenschappelijk doorleefd besef dat ze beide deel uitmaken van het leven.
Een mentaliteit die gekenmerkt wordt door buigen voor wat je overstijgt.
Die niet overschaduwd wordt door te intellectuele spinsels en door wijsheid wordt gevoed. In de zin van kracht putten uit wat je vanuit het directe leven als ervaring leeft en leert.
Het is dus verre van een toeval dat de eerste palliatieve zorg in ons land hier in de regio opstartte, het gezamenlijk bijstaan van de stervende mens, dicht bij huis en familie en eigen omgeving.
En nog minder toeval dat ik hier 40 jaar wonende dit proces met mijn ouders mocht leven, met mijn vader in het huis in het dorp waar mijn ouders, eenmaal gepensioneerd, kwamen wonen.
En tijdens en na de Covid met mijn moeder, hier in Poustinia. Een gebeuren waarbij verpleegsters en dokters en vrijwilligers het weggetje naar Huize Poustinia op en neer reden, en wij deel uitmaakten van hen bestaan en zij van ons leven hier. Een ontmoeting van mens tot mens tot op de grond van het leven. In verband met het leggen van verbinding, kenmerkend voor de mensen van de streek hier, citeer ik graag deze woorden van René Brown:
“Spiritualiteit is herkennen en vieren dat we allen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn door een kracht die groter is dan ons allen samen en dat onze verbinding met deze kracht en tot elkaar gegrond is in liefde en mededogen. Spiritualiteit beleven geeft een gevoel van perpectief, zingeving en doel aan ons leven.”
Van in het begin tot nu heeft deze kwaliteit van zijn in het ontmoeten van de mensen uit de streek ons diep aangeraakt en ontroerd. Het is een onmisbaar deel van de vorming die we ondergingen door 40 jaar te leven in een omgeving die voor ons nieuw was en waar Huize Poustinia diende ingebed te worden.
We dienden daarom ook waakzaam te blijven om het zo in te bedden dat het niet buiten dit grotere leefverband viel.
Deze motivatie hielp ons om ondanks een vrij rustige ligging buiten het dorp, à l’ écart, zoals dit hier heet, niet wereldvreemd te worden maar juist steeds meer op de wereld betrokken.
Een Poustinik, bewoner van een Poustinia, onttrekt zich niet aan maar wortelt zich steeds meer in de menselijke conditie om in de geest eeuwig pelgrim te blijven. Pelgrim in de zin van je steeds meer vervolledigen.
Het menselijke niet buitensluiten maar integreren. Tot op de bodem.
Met hoogten en laagten.
Het woord bodem brengt me weer bij de grond en de grond bewerken.
Wat doorheen de jaren een waarde en grondbeginsel is geworden in de totale werking van Poustinia. Van in het prille begin hebben mensen ons werkend in de grond aangetroffen met onze handen vol aarde, zaaiend, plantend en oogstend. In dienst van een stuk grond dat ons naast voedsel verschaffen zou spiegelen hoe we onze innerlijke grond kunnen bewerken om in resonantie te blijven met wat het groter geheel waar deze grond deel van uitmaakt ons spiegelt en leert.
Aan de ingang van de tuin staat een plaat met een tekst van Kahlil Gibran die dit grondbeginsel samenvat.
“Zie toe dat je een gever blijft en een werktuig tot geven.
Want zie, het is het leven dat het leven geeft terwijl jij slechts een getuige bent.”
In deze omgeving, wild en gecultiveerd tegelijk, leven en werken heeft consequenties. De allereerste ochtend dat we hier buiten keken zagen we de herten dicht bij het huis in de weide grazen. Ze hebben ons sedertdien blijvend gezelschap gehouden, 40 jaar lang, en bezoeken nog steeds onze tuin om te komen zoeken naar wat hun elders ontbreekt.
Schichtig en zachtmoedig als ze zijn hebben ze ons geleerd dat in de natuur leven waakzaamheid, voorzichtigheid en tederheid nodig is.
Ze leven kwetsbaarheid in nauwe relatie met weerbaarheid. Iets wat voor een mens verre van evident is om te leven laat staan om te aanvaarden.
De mens heeft eerder de neiging om deze twee te polariseren.
We zijn vaak kwetsbaar en niet weerbaar of weerbaar en niet langer bewust van kwetsbaarheid. Met alle problemen die hieruit voortvloeien in het intermenselijke verkeer.
Behalve de herten is de buizerd heer en meester van de omgeving. Valt niet aan te tornen. Gewoon omdat hij geschapen is met het vermogen om zowel het detail als het geheel waar te nemen. Nog eens een deugd waar we als mens wel eens moeite mee hebben. Of het detail is in zicht en het geheel niet of het geheel is in zicht en het detail buiten zicht.
Er valt dus heel wat te leren en te ontdekken in een omgeving waarin everzwijnen, herten, dassen, bunzing, vos, zwarte en witte ooievaar, wouw en buizerd enz. ons voortdurend eraan herinneren wat we in onszelf dienen te ontwikkelen om kwetsbaarheid en weerbaarheid met elkaar te verzoenen en ten dienste te stellen aan een leven in nauwe samenwerking met de natuur.
Een natuur die met tederheid bewerkt en betreden wordt omdat ze ook kwetsbaar is en haar weerbaarheid behoudt of verliest naarmate we er respectvol mee omgaan en geen dingen doen die haar schaden.
Misschien is het ook dat, wat de Ardeense mens diep in zijn hart weet. Zonder deze verbinding ben je weerloos overgeleverd aan krachten die je kunnen overmeesteren buiten je wil om en die je dient te achten.
In de eerste plaats door te participeren aan en niet in het minst door te wortelen, met je beide benen op de grond te komen al was het maar door het besef dat je een klein onderdeel bent in een groter geheel.
Dat juist dit besef ertoe doet als je wilt ontdekken hoe dit groter geheel functioneert en wat onze rol is in dit grote geheel zonder dit teveel te abstraheren maar juist in direct contact met de aarde en de grond de rijkdom te ontdekken van een innerlijke grond die de mens in zich draagt.
Een grond die we lerend en ontdekkend moeten bewerken, waarbij we niet aan ons lot worden overgelaten maar de natuur als trouwe metgezel krijgen.
De hele werking van Poustinia berust dan ook op grondbeginselen die zich hebben ontsluierd naarmate we de lessen van de natuur steeds meer au sérieux namen en vertaalden in grondbeginselen die ons leven hier dragen en schragen. Die we met vertaalslag op alle terreinen van het leven leerden en blijven leren toepassen. Dit heeft als gevolg: een voortdurend durven bevragen van hoe we hier leven en waar we onze aandacht aan schenken.
De vorm niet met de essentie verwisselen. Doet de natuur ook niet. De wisselende vormen en gedaanten waarin ze zich aan ons laat zien hielp en helpt ons steeds weer van vorm te durven veranderen om aan de essentie toe te komen. En bovenal om de essentie niet uit het oog te verliezen als de tijdsgeest ons confronteert met een vorm die niet langer in resonantie is met wat de natuur ons laat zien.
Een natuur die ook weer deel is van een nog veel groter geheel: het universum. Deze grote schoot van krachten en tegenkrachten waarin we ons als een stip bewegen. Doch wel een stip die ertoe doet. Dit laatste is het grootste geschenk dat de mens is toebedeeld.
Als er iets is wat hier leven mij heeft geleerd dan is het dit. Al de rest is uitdrukking geven aan dit besef. Een cruciale motor van ons doen en laten hier. Ik eindig graag dit stukje verhaal met dit citaat:
Wees als een boom.
Hou jezelf gegrond.
Leg verbinding met je wortels.
Draai een blad om
en buig vóór je breekt.
Verheug je om je natuurlijke schoonheid
Blijf groeien
Joanne Rapits
Wordt vervolgd…
© Huguette Beyens
Huize Poustinia Lichtmis
2 februari 2024
