Als we erom heen blijven draaien raken weegschalen in de war en verstopt de waarheid zich in oktober.
Als we erom heen blijven draaien raken weegschalen in de war en verstopt de waarheid zich in oktober.
Zoals ik in eerdere verhalen hier verschenen al liet doorschemeren valt er niet veel te vieren in de maand oktober.
Enkel in antroposofische en oud-katholieke middens klinkt er nog een echo door van het oude Michaëlsfeest, maar daarbuiten is het akelig stil.
Alsof we als cultuur niet goed weten hoe om te gaan met de fase in het jaar die volgt op de herfstevening van 22 september, wanneer de zon recht boven de evenaar staat en op weg gaat naar de steenbokskeerkring wat wil zeggen dat de dagen korten, de herfst intreedt en de lange nachten ons komen bezoeken. Allerlei associaties met datgene wat de mens doorgaans het meest ontloopt.
De “Ouden” hebben op deze periode van het jaar het beeld van de Weegschaal “geplakt”. Daar ga ik straks wat dieper op in, maar ik wil eerst even stil staan bij iets anders.
In een vorig blog gaf ik aan dat er op de hele wereld restanten te vinden zijn van culturen die heel goed wel wisten hoe hier mee om te gaan. Zij achtten en eerden dit kosmische gegeven omdat zij zich de drieslag Ootmoed, Deemoed en Moed herinnerden.
De aloude verwijzing naar de drie houdingen waarmee deze achting voor werd uitgedrukt.
De oude Kelten, om maar een enkele voorvader van ons te noemen, kenden nog de betekenis van het woord “Ootmoed”, al hadden zij in hun talen daar waarschijnlijk een ander woord voor.
Ootmoed beschrijft de menselijke eigenschap om bereid te zijn te buigen voor iets wat groter is dan jezelf. Te buigen voor datgene dat ontzag inboezemt. Te erkennen dat er een kracht of krachten zijn die hoger en of groter zijn dan jezelf en dat je leven daaraan ondergeschikt is.
Als je zorgvuldig deze betekenis van dit woord nog eens leest begrijp je wel waarom dit woord door bijna niemand nog in de mond genomen wordt laat staan gekend is.
Deemoed is een grondhouding die voortkomt uit ootmoed. Want wie het grotere acht kent zijn plek in het geheel en weet zich kleiner dan.
En daardoor leert de mens uit ervaring, niet vanuit theorie, dat Moed ontstaat doordat je beseft dat kracht voortvloeit en zich vertaalt als moed, doordat je ervaart dat, je kleiner weten dan, jou juist krachtig maakt.
Kracht in de vorm van moed stroomt binnen in het hart wanneer macht geacht wordt.
Nu terug naar de Weegschaal.
Kracht in de vorm van moed stroomt binnen in het hart wanneer macht geacht wordt.
Hier zien we de Wet van Drie werken.
Op de kruispunten van het leven hebben we nood aan wat ons werkelijk helpt.
Op de kruispuntfeestdagen van het jaar, de eveningen en de zonnewendes, toont de kosmos ons verbanden waarbinnen we aloude waarheden kunnen herkennen die ons leiden.
Op de kruispunten toont de kosmos ons het kruis. De waarheid die voortvloeit uit het feit dat twee krachten in evenwicht worden gehouden door een derde onzichtbaar op de achtergrond werkende kracht die zich verschuilt in het midden.
Daarom ligt de waarheid in het midden.
Het midden veronderstelt dat er minstens twee zijn. Twee uiteinden.
Twee meningen, twee standpunten.
Het midden toont ons dat een standpunt niets meer is dan een punt waarop je tot stilstand bent gekomen. Waar je bent gaan stil staan. Om te denken, om te reflecteren? Om te kijken, te bezien?
Je kunt naar iets, iemand, een mening, een gegeven kijken alsof het in het midden van je belangstelling staat.
Dat iets staat daar.
Maar het staat maar in het midden als je er in een cirkel om heen loopt.
En als je er omheen loopt, daarmee bewijzend dat het echt in het midden staat en al je aandacht heeft gekregen, merk je dat je tevens alle mogelijke standpunten hebt ingenomen van waaruit je naar dat midden, dat thema, kunt kijken.
Meteen snap je dan dat je geen mening kunt hebben dat algemeen geldend is. Dat je slechts talloze standpunten kunt hebben, afhankelijk van de plek die je inneemt op de cirkel. Als je de waarheid, die bijvoorbeeld in het midden ligt, wilt benaderen moet je de cirkel verlaten en naar het midden lopen en dus je standpunt verlaten.
Begrijp je het probleem?
Als je naar de waarheid schrijdt, verlaat je je standpunt en nader je het punt waar alles bij één komt.
Beeld je eens een cirkel in gevormd door allerlei mensen die rond een bepaald onderwerp draaien en zie wat er gebeurt als mensen hun standpunt verlaten en naar binnen bewegen. Zie je wat er gebeurt?
Zie je dat je een keuze hebt?
Ergens rond blijven draaien?
De cirkel doorbreken?
De archetypische kracht in de mens waar de Weegschaal symbool voor staat is het vermogen om standpunten te verlaten en nieuwe standpunten in te nemen. Om te blijven bewegen opdat alle invalshoeken aan het licht komen.
Dat ruikt naar advocatuur, rechtspraak. Justitie.
Vrouwe Justitia met haar weegschaal.
Het vermogen om harmonie te creëren. Af te stemmen op. De verhoudingen te respecteren. Je begrijpt dan dat echte Weegschalen eigenlijk niet in staat zijn om te kiezen. Want kiezen haalt elke beweging eruit.
Echte weegschalen kiezen ook niet, zij geven slechts aan hoe veel iets weegt. Van oudsher zijn het instrumenten die verbonden zijn met waarde toekennen aan.
Zo’n ouderwetse weegschaal die we een balans noemen laat prachtig zien dat het gewicht in beide schalen, nadat het wegen heeft plaatsgevonden, een gelijke waarde heeft en zo treedt de rust in wanneer de wijzer recht naar beneden wijst, daar waar de waarheid rust.
In het midden.
© Willem Versteeg
1 oktober 2019
